Аңыз: Полиомиелит — өткен ауру ма?
Дереккөз: egu.kz
Соңғы кезге дейін полиомиелит өткен ауру деп саналды. 2019 жылы ДДСҰ полиомиелитті жоюды аяқтаудың 2019-2023 жылдарға арналған стратегиясын жариялады. Әлемде жабайы полиовирус жағдайы тіркелген бірнеше ел қалды (олардың арасында Ауғанстан мен Пәкістан да бар). Бірақ 2020 жылы бәрі өзгерді. 2020 жылдың қараша айында Ауғанстанмен шектесетін Тәжікстанда полиомиелит жұқтыру жағдайы тіркеледі. Бір жылдан кейін, 2021 жылы қарашада, Украинада екпе алмаған бір жарым жасар балада асқынған полиомиелит ауруы тіркелді. 2022 жылы қарашада Ресей Федерациясының құрамына кіретін Ингушетия Республикасында бірнеше полиомиелит ауруы анықталды.
Полиомиелит несімен қауіпті?
Полиомиелит — вирустық және өте жұқпалы ауру, ол ауа арқылы, тұрмыстық заттар мен су арқылы берілуі мүмкін. Инкубациялық кезең бірнеше сағаттан бірнеше күнге дейін созылуы мүмкін. Полиомиелиттің басты қаупі сол, ол жүйке жүйесін зақымдап, сал ауруына әкеледі. Статистика бойынша, 200 аурудың біреуінде қайтымсыз сал ауруы, көбінесе аяқтың сал ауруы пайда болады. 20-ғасырда бұл инфекция ең қауіпті аурулардың бірі болып саналды, өйткені полиомиелитті емдеудің арнайы және тиімді әдісі жоқ. Полиомиелиттен қорғанудың жалғыз тәсілі — екпе жасатып алдын алу. Полиомиелитке қарсы алғашқы вакциналар тек 20- ғасырдың ортасында жасалды.
Қазақстанда полиомиелитке қарсы қандай екпелер бар?
Ұлттық екпе күнтізбесіне полиомиелитке қарсы екі вакцина кіреді — ИПВ және ОПВ. ИПВ — белсенділігі жойылған полиомиелит вакцинасы, ол құрамдастырылған АбКДС-вакциналар құрамына кіреді. Кесте бойынша ол 2, 3, 4 және 18 айлық нәрестелерге салынады. ОПВ — ауыз қуысына тамшы түрінде ауыз арқылы қабылдайтын полиомиелит вакцинасы. Ол кесте бойынша 12-15 айлық нәрестелерге жасалады.
Полиомиелит неліктен қайта оралады?
Бұған әсер етуі мүмкін бірнеше жағдай бар. Біріншісі — екпе жасатудан бас тарту және құрамына қазір ИПВ кіретін АбКДС-вакциналарынан қорқу. Бұл қорқыныш негізсіз, өйткені Қазақстанда 10 жылдан бері жасушасыз көкжөтел компоненті бар вакциналар қолданылып келеді. Олар қауіпсіз, оның ішінде неврологиялық аурулары бар балаларға да қауіпсіз.
Екіншісі — COVID-19 пандемиясы кезінде жоспарлы екпе жасатуды өткізіп алу, балалар жасына қарай тиісті екпені уақытында алмаған кезде қауіпті жұқпалы аурулардан қорғана алмады.
Үшіншісі — әскери қақтығыстар және адамдардың мәжбүрлі түрде қоныс аударуы (босқындар, еңбек мигранттары). Полиомиелит «лас қол» ауруларының бірі болып саналады, сондықтан санитариялық нормалардың бұзылуы оның таралуына көмектеседі. Ең айқын мысал – Ауғанстан, онда әлі күнге дейін жыл сайын полиомиелит ауруы тіркеледі.
Не істеуге болады?
Полиомиелит бұрын болған инфекция деп ойламау керек, сізде және сіздің жақындарыңызда қажетті екпенің бар-жоғын тексеру де қажет. Егер бала күнтізбе бойынша барлық қажетті вакциналарды алмаған жағдайда, арнайы екпе калькуляторының көмегімен болжалды кестені есептеуге болады.