Қосымша екпелер
Дереккөз: egu.kz
Қазақстанның Ұлттық екпелер күнтізбесіне туберкулез, көкжөтел, дифтерия, сіреспе, В гепатиті, полиомиелит, b типті гемофилдік инфекция, пневмококк инфекциясы, қызылша, қызамық және паротит сияқты 11 қауіпті инфекциядан қорғайтын 8 вакцина енгізілген. А гепатитіне қарсы тоғызыншы вакцина жергілікті бюджет есебінен сатып алынады, оны екі жасқа толған балалар тегін ала алады.
Сонымен қатар Қазақстанда ауыр асқынуларға апаратын басқа да инфекцияларға қарсы вакциналар тіркелген. Бірқатар вакциналарды қазақстандықтарға эпидемиологиялық көрсетілімдер бойынша алуға кеңес берілуі мүмкін. Осы тарауда біз барлық осындай вакциналар туралы ақпаратты жинастырдық.
Инфекциялар және вакциналар
Ротавирустық инфекцияға қарсы вакцина
Ротавирустық инфекция (РВИ) — бұл негізінен асқазан-ішек жолдарының зақымдануымен өткір жұқпалы ауру. РВИ – бүкіл әлемде тіркелген гастроэнтериттің (асқазан мен аш ішектің қабыну ауруы) ең көп таралу себебі болып табылады. РВИ-бұл антропонозды инфекция, яғни адамнан адамға өтеді.
Балаларды өмірінің алғашқы жылдарында асқазан-ішек жолдарын инфекция шарпуы кезінде жедел жағдайлардан қорғайтын тірі, ауыз арқылы енгізілетін вакцина. Бұл екпені балаларға өмірінің бірінші жылы ғана жасаған жөн: 6 аптадан 8 айға дейін (34 апта). Толық иммундау кешені 3 дозадан тұрады.
Инфекция белгілері мен асқынулары және Қазақстанда тіркелген вакциналар туралы толығырақ:
«Ротавак» Өндіруші: Бхарат Биотек Интернешнл Лимитед (Үндістан);
«РотаТек» Өндіруші: Мерк Шарп и Доум Корп. (АҚШ);
«Ротарикс» Өндіруші: ГлаксоСмитКляйн Байлоджикалз (Бельгия).
Менингококқа қарсы вакцина (В және A, C, W-135, Y серотиптеріне қарсы бөлек)
Менингококк инфекциясы - бұл менингококк бактериясынан туындаған өткір жұқпалы ауру. Менингококктың бірнеше серотиптері бар (A, B, C, D, X, Y, Z және т.б.). Алайда Қазақстанда менингококк инфекциясының көптеген жағдайлары A, B, C және Y серотиптерінен болады. Менингококк инфекциясы тасымалдаушының тыныс алу жолдарынан секреция тамшылары арқылы беріледі.
Менингококк инфекциясы әр түрлі клиникалық көріністермен жүреді — асимптоматикалық және назофарингиттен жалпыланған формаларға дейін (іріңді менингит, менингоэнцефалит және әртүрлі органдар мен жүйелер зақымданған менингококцемия).
Вакцина аталған серотиптерден туындаған менингококк инфекциясының бактериялық түрлерінен қорғайды. А, С, W-135, Y серотиптеріне қарсы әсерсіздендірілген вакцинаны нәрестелерге 6-12 айлығынан бастап қолдануға болады. Мұндай жағдайда балаға ауруға қарсы иммунитет қалыптастыру үшін үш доза қажет. Егер вакцина 1 жастан асқан балаларға, жасөспірімдер мен ересектерге қолданылса, онда вакцинаның 1 дозасы жеткілікті. Жекелеген тұлғаларға вакцинаның басқа дозасымен ревакцинация жасау ұсынылуы мүмкін. В серотипіне қарсы рекомбинантты вакцина 10 жастан асқан балаларға және ересектерге қолданылады. Толық вакцинация 6 ай аралықпен енгізілетін екі дозадан тұрады.
Инфекция белгілері мен асқынулары және Қазақстанда тіркелген вакциналар туралы толығырақ:
«Нименрикс» Өндіруші: GlaxoSmithKline Biologicals (Бельгия);
«Труменба» Өндіруші: Pfizer Ireland Pharmaceuticals (Ирландия).
Тұмауға қарсы вакцина
Маусымдық тұмау – бұл бүкіл әлемде таралатын тұмау вирустарынан туындаған жедел респираторлық инфекция.
Тұмау жеңіл де, ауыр да болуы мүмкін, тіпті өлімге әкелуі мүмкін. Ауруханаға жатқызу және өлім жағдайлары негізінен жоғары қауіпті топтарда болады.
Балалар мен ересектерді аурудың ауыр түрлерінен және ауруханаға түсуден қорғауға көмектеседі. Мемлекеттік емханаларда 1 жастан асқан балалар мен ересектер күзде тұмау маусымының алдында тегін екпе ала алады. Вакциналардың барлық қолжетімді түрлері — әсерсіздендірілген екпелер.
Инфекция белгілері мен асқынулары және Қазақстанда тіркелген вакциналар туралы толығырақ:
«Инфлювак» Өндіруші: Эбботт Байолоджикалз Б.В. (Нидерланды);
«Гриппол плюс» Өндіруші: «Петровакс Фарм ҒӨБ» ЖШҚ (Ресей);
«ВаксигрипТетра» Өндіруші: Санофи пастер (Франция).
Желшешекке қарсы вакцина
Желшешек, «желшешек» — жедел және өте жұқпалы ауру. Желшешек вирусы ауа тамшыларымен немесе жұқтырған адамның тән зақымдалуымен тікелей байланыста болады.
Балалар мен ересектерді ауыр асқынулардан қорғауға көмектесетін тірі вакцина. Желшешек бір жасқа толмаған нәрестелерде және ересектерде өте ауыр өтеді. Бір жастан асқан балаларда бұл инфекция пневмонияға, ал кейбір жағдайларда энцефалитке апаруы мүмкін. Екпе кешені екі дозадан тұрады, оны 6 ай аралықпен жасату керек.
Инфекция белгілері мен асқынулары және Қазақстанда тіркелген вакциналар туралы толығырақ:
«Варилрикс» Өндіруші: GlaxoSmithKline (Бельгия);
«Варивакс» Өндіруші: Merck Sharp & Dohme (АҚШ).
Кене энцефалитіне қарсы вакцина
Кене энцефалиті – жүйке жүйесін зақымдайтын вирустық ауру. Кене энцефалитінің табиғи ошақтары – географиялық аймақтар, негізінен орман және орманды дала, онда табиғи жағдайда кене энцефалиті вирусының резервуары және тасымалдаушысы болып табылатын иксод кенелері, сондай-ақ осы вирустың тасымалдаушы жануарлары немесе «қоректендірушілері» өмір сүреді.
Кейбір жұқтырған адамдарда кене энцефалитінің вирусы орталық жүйке жүйесіне әсер етеді. Осы жағыдайда оның жеңіл түрі — менингит - ми қабығының қабынуы болады.
Кенелер тасымалдауы мүмкін энцефалит вирусынан қорғайтын әсерсіздендірілген вакцина. Кене энцефалиті бойынша энзоотиялық аймақтарда тұратын адамдарға жасатқан абзал. Бастапқы иммундау кешені кем дегенде 1 ай аралықпен екі дозадан тұрады, содан кейін бір жылдан кейін, әрі қарай 3 жыл сайын ревакцинация жасату қажет. Өндірушіге байланысты вакцинаны 1 жастан немесе 3 жастан бастап қолдануға болады.
Инфекция белгілері мен асқынулары және Қазақстанда тіркелген вакциналар туралы толығырақ:
Кене энцефалитіне қарсы вакцина Өндіруші: Федералды мемлекеттік бюджеттік ғылыми мекеме, Ресей.
Құтыру қарсы вакцина
Құтыру — бұл жұқпалы вирустық ауру, клиникалық белгілер пайда болғаннан кейін әрдайым өліммен аяқталады.
Жағдайлардың 99% - ында адамдарға құтыру вирусының таралуы үй иттерінен болады. Бұл жағдайда құтыру ауруы үй жануарларына да, жабайы жануарларға да әсер етуі мүмкін. Ол адамдарға тістеу немесе сызаттар арқылы, әдетте сілекей арқылы беріледі.
Құтырма жұқтыру қаупі бар адамдарға профилактика ретінде, сондай-ақ құтырған, құтырған болуы мүмкін немесе екпе статусы белгісіз жануар қауып алғаннан кейін емдеу үшін қолданылады. Осы әсерсіздендірілген вакцинаның өмірлік маңызы бар, себебі, емделмеген жағдайда құтырма әр кез дерлік өліммен аяқталады. Вакцинация тәртібі жағдайға (профилактика немесе емдеу), жараның түріне және жануардың күйіне (құтырмаға қарсы егілген немесе егілмеген) байланысты болады. Емдеуді құтырмаға қарсы иммуноглобулинмен бірге жүргізуге болады.
Инфекция белгілері мен асқынулары және Қазақстанда тіркелген вакциналар туралы толығырақ:
Құтырмаға қарсы вакцина Өндіруші: Serum Institute of India Pvt.Ltd. (Үндістан).
Iш сүзегіне қарсы вакцина
Іш сүзегі – бұл Salmonella Typhi бактериясынан туындаған өмірге қауіп төндіретін инфекция. Ол әдетте ластанған тағамдар немесе су арқылы таралады.
Аурудың ауыр жағдайлары ауыр асқынуларға және тіпті өлімге әкелуі мүмкін.
Қазақстанда іш сүзегіне қарсы вакцина эпидемиологиялық көрсеткіштер бойынша енгізіледі. Қызмет түрі бойынша екпе жасау міндетті азаматтардың санаттары: кәріз және тазарту құрылыстарының жұмыскерлері.
Инфекция белгілері мен асқынулары және Қазақстанда тіркелген вакциналар туралы толығырақ:
Iш сүзегіне қарсы вакцина Өндіруші: Bharat Biotech International Ltd. (Үндістан).
Обаға қарсы вакцина
Оба – адамды, жабайы және кейбір үй жануарларын зақымдайтын, даму жылдамдығы жоғары және интоксикациясы, қызбасы айқын, лимфа түйіндерінің, тері мен өкпенің зақымдалуымен, қоғамдық денсаулық сақтауда төтенше жағдайларды тудыра отырып, инфекция адамнан адамға берілген кезде науқастардың өлу деңгейі барынша жоғары және эпидемиялық әлеуеті жоғары болумен сипатталатын жіті инфекциялық процесі ауыр аса қауіпті табиғи ошақтық зооноз.
Бұрын оба өлімнің жоғары деңгейлі кең ауқымды пандемия тудырды. 14 ғасырда оба «Қара өлім» деген атпен танымал болды және Еуропада шамамен 50 миллион адамның өмірін алды.
Қазақстанда обаға қарсы вакцина эпидемиологиялық көрсеткіштер бойынша енгізіледі.
Инфекция белгілері мен асқынулары және Қазақстанда тіркелген вакциналар туралы толығырақ: