Аңыз: Вакциналар аутизм тудырады ма?
Дереккөз: egu.kz
«Вакциналар балаларда аутизмді тудырады!»
ККП вакцинасы (қызылша, қызамық, паротит) және аутизм туралы мифтің тамыры бір жосықсыз ғалымнан шығып, тереңге кетеді. Бей-жай мынадай болған:
1995 жылы The Lancet медициналық журналы Ұлыбританиядағы ғалымдар тобының вакцинацияланған адамдарда ішек ауруларының дамуы туралы мақаласын жариялады. Мақала авторларының арасында гастроэнтеролог Эндрю Уэйкфилд (Andrew Wakefield) болды, ол ККП вакцинасы ішек аурулары мен нейропсихиатриялық бұзылуларға, атап айтқанда аутизмге әкеледі деген болжам жасады.
1998 жылы The Lancet журналында Эндрю Уэйкфилд және 12 бірлескен авторластар ККП вакцинасының балалардағы аутизмнің кейінгі дамуымен байланысы бар деп болжаған бірқатар жағдайлардың сипаттамасы жарияланды. Зерттеу тек 12 жағдайды сипаттады, бақылау тобы болған жоқ, аутизм дамуы мен ККП вакцинасының себеп-салдарлық байланысының сипаттамалары болған жоқ, сонымен қатар қорытындылардың сипаттамаларын бермеді. Бірақ мақала бәрібір жарияланды.
Уэйкфилд біріктірілген ККП вакцинасының орнына моновалентті вакцинаны қолдануды ұсынды, өйткені ол біріктірілген ККП вакцинасы мен аутизмнің арасында себептік байланыс бар деп мәлімдеді. Бұл мақаланы БАҚ кеңінен жариялады. Қорыққан ата-аналар Ұлыбританияда да, АҚШ-та да балаларын вакцинациялауды кейінге қалдыра бастады немесе мүлдем бас тарта бастады. Ұлыбританияда ККП-дан вакцинация көрсеткіштері күрт төмендеді.
Кейіннен, Уэйкфилд 1997 жылы бір антигенмен қызылшаға қарсы вакцинаға патент алуға өтініш бергені белгілі болды, дегенмен мақалада мүдделер қақтығысы жоқ екендігі айтылды.
ККП вакцинасының байланысын және аутизмнің дамуын зерттеу бойынша кейінгі жылдары жүргізілген зерттеулер Уэйкфилд пен бірлескен авторлардың тұжырымдарын растамады.
2010 жылы The Lancet журналы мақаланы толығымен алып тастады, ал Ұлыбританияның бас медициналық консулдығы Эндрю Уэйкфилдті медициналық тізілімнен шығарып, медициналық қызметпен айналысу құқығынан айырды.
2011 жылдың 6 қаңтарында BMJ (British Medical Journal) журналында Уэйкфилд балалардың жағдайы туралы мәліметтерді бұрмалағаны туралы британдық журналист Брайан Дирдің есебін жариялады.
2019 жылы Данияда 10 жылдан астам уақыт бойы бақыланған 650 000-нан астам баланың арасында жүргізілген зерттеу вакцинаның қауіпті факторлары бар балалар арасында да аутизм қаупін арттырмайтынын растады. Бұл ККП вакцинасы аутизмнің пайда болуына себеп бола алмайтындығын білдіреді.
2020 жылы Кокрейн кітапханасының деректер базасында біріктірілген ККП вакцинасының тиімділігі мен қауіпсіздігі туралы шолу жаңартылды. Бұл шолуда 23 480 668 қатысушымен 138 зерттеу талданды. Шолу нәтижелері ККП, ККПВ, ККП+В (MMR, MMRV, MMR+V) біріктірілген вакциналарының және аутистік спектр бұзылыстарының, энцефалиттің немесе энцефалопатияның байланысын растамады.
Сондай-ақ ККП вакцинасы мен ішектің қабыну аурулары тобы, когнитивті дамудың кідірісі, 1 типті қант диабеті, астма, дерматит (экзема), пішен қызбасы, лейкемия, бірнеше склероз, жүрістің бұзылуы, бактериялық және вирустық инфекциялар арасындағы байланысты растайтын деректер жеткіліксіз.